Kredyty frankowe i klauzule abuzywne – sprawdź, czy Twój bank je stosował i jak to wykorzystać!

w , , , ,

Pod koniec 2019 roku miała miejsce słynna bitwa w Luksemburgu, w której naprzeciwko siebie stanęli frankowicze oraz banki. Stawka była wysoka, a zwycięstwo w tym starciu odniosły osoby mające kredyty hipoteczne we frankach szwajcarskich (a przynajmniej tak się powszechnie uważa). Dziś nie będę poruszał tego zagadnienia całościowo, ale skoncentruję się na tzw. klauzulach abuzywnych, które występowały w umowach kredytowych oraz na możliwościach, jakie dają one frankowym kredytobiorcom.

 

Klauzula abuzywna we frankowej umowie kredytowej – jak to możliwe…?

W powszechnym przekonaniu są 2 typy instytucji, które mają perfekcyjnie skonstruowane umowy zabezpieczające ich interesy: banki oraz firmy ubezpieczeniowe. I wiele w tym prawdy, ale żyjemy w rzeczywistości ciągle zmieniającego się stanu prawnego oraz rozmaitych linii orzekania. W konsekwencji umowy, które balansowały na krawędzi prawa, mogą jednego roku być uznawane za 100% zgodne z prawem, a w drugim ta sama umowa może zostać przez sąd potraktowana inaczej. Inny scenariusz to świadome umieszczanie w umowie zapisów krzywdzących konsumentów i liczenie na to, że nie pójdą oni do sądu – banki były bowiem pewne swojej siły. To tak mówiąc w dużym skrócie i w uproszczeniu. A dla tych, którzy nie wiedzą, czym jest klauzula abuzywna, krótka definicja:

Klauzule abuzywne to niedozwolone postanowienia umowne, zdefiniowane jako postanowienia umowy zawieranej z konsumentem. Klauzule takie nie są uzgodnione indywidualnie i nie wiążą konsumenta w sytuacji, jeśli rażąco naruszają jego interesy oraz kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami.

Jak widać z tej definicji, termin klauzula abuzywna może być użyty w relacjach przedsiębiorca – konsument (czyli np. bank – kredytobiorca). Ok, a jakie zapisy niedozwolone można znaleźć w umowach frankowych konkretnych banków?

 

1. Klauzule abuzywne w umowach frankowych: bank PKO BP SA – umowa kredytu Własny Kąt Hipoteczny

Ust. 3. Kredyt może być wypłacony:

  • w walucie wymienialnej – na finansowanie zobowiązań za granicą i w przypadku zaciągnięcia kredytu na spłatę kredytu walutowego,
  • w walucie polskiej – na finansowanie zobowiązań w kraju.

Ust. 4. W przypadku, o którym mowa w ust. 3 pkt 2., stosuje się kurs kupna dla dewiz (aktualna Tabela kursów) obowiązujący w PKO BP SA w dniu realizacji zlecenia płatniczego.

Komentarz

Zacznijmy od tego, że umowy kredytowe Własny Kąt Hipoteczny dotyczą kredytów denominowanych. Co to oznacza? To, że kwota kredytu w tej umowie jest wyrażona w CHF, ale w rzeczywistości została wypłacona w PLN. Tego typu kredyty były bowiem wypłacane w złotówkach ze względu na to, iż zdecydowana większość umów była zawierana celem nabycia nieruchomości znajdujących się w Polsce.

Perspektywa dla frankowiczów: dobra

Osoby posiadające kredyty frankowe w PKO BP SA mogą w oparciu o te klauzule uzyskać korzystne rozstrzygnięcie sądu. O ciekawych możliwościach dla kredytobiorców piszę na końcu artykułu.

 

2. Klauzule abuzywne w umowach frankowych: Santander Bank Polska SA

Santander Bank Polska powstał z połączenia dwóch banków: Kredyt Banku i Banku Zachodniego WBK. W związku z tym w obrocie prawnym funkcjonują niejako dwie umowy dotyczące kredytów hipotecznych w szwajcarskiej walucie.

 

Umowa kredytu hipotecznego we frankach: Kredyt Bank SA

  • Kwota kredytu denominowanego (waloryzowanego) w CHF lub transzy kredytu zostanie określona według kursu kupna dewiz dla wyżej wymienionej waluty zgodnie z „Tabelą kursów” obowiązującą w Banku w dniu wykorzystania kredytu lub transzy kredytu.
  • Każda transza kredytu wykorzystywana jest w złotych przy jednoczesnym przeliczeniu wysokości transzy według kursu kupna dewiz dla CHF zgodnie z „Tabelą kursów” obowiązującą w Banku w dniu wykorzystania kredytu lub transzy kredytu.
  • Spłata rat kapitałowo – odsetkowych dokonywana jest w złotych po uprzednim przeliczeniu rat kapitałowo – odsetkowych według kursu sprzedaży dewiz dla CHF zgodnie z „Tabelą kursów” obowiązującą Bank w dniu spłaty.

Komentarz

Umowy frankowe, jakie przedstawiał swoim klientom Kredyt Bank, zawierają następujące sformułowanie: kredyt denominowany. Faktycznie jednak były to kredyty indeksowane do CHF, choć kwota na umowie jest określona w PLN.

Perspektywa dla frankowiczów: dobra

Osoby posiadające kredyty frankowe w Kredyt Banku SA mogą w oparciu o te klauzule uzyskać korzystne rozstrzygnięcie sądu. O tym, jakie możliwości dla kredytobiorcy to otwiera, piszę na końcu artykułu.

 

Umowa kredytu hipotecznego we frankach: Bank Zachodni WBK

  • Uruchomienie kredytu nastąpi na rachunek (numer rachunku) w złotych polskich przy wykorzystaniu bieżącego/negocjowanego kursu kupna dewiz dla CHF obowiązującego w Banku w dniu płatności.
  • Walutą spłaty kredytu jest CHF. W przypadku spłaty kredytu w złotych polskich realizacja płatności nastąpi przy wykorzystaniu bieżącego kursu sprzedaży dewiz dla CHF obowiązującego w Banku w dniu realizacji należności Banku.

Komentarz

Umowy kredytowe, jakimi posługiwał się Bank Zachodni WBK, w zdecydowanej większości były umowami kredytu denominowanego do franka szwajcarskiego. Co interesujące z punktu widzenia kredytobiorców, jako niedozwolone można tutaj potraktować:

– klauzulę dotyczącą przeliczenia walutowego z franka na złotówki po kursie kupna franka,
– klauzulę dotyczącą przeliczenia walutowego z franka na złotówki po kursie sprzedaży franka,

które to kursy odwołują się do kursów walut obowiązujących w tym banku (czyli w WBK).

Perspektywa dla frankowiczów: dobra

Osoby posiadające kredyty frankowe w Banku Zachodnim WBK mogą w oparciu o te klauzule uzyskać korzystne rozstrzygnięcie sądu. Także i tutaj zachęcam osoby zainteresowane do zapoznania się z możliwościami prawnymi – piszę o tym na końcu artykułu.

 

 

3. Klauzule abuzywne w umowach frankowych: Bank Millenium SA

  • Kredyt jest indeksowany do CHF/USD/EUR według Tabeli Kursów Walut Obcych obowiązującej w Banku Millenium w dniu uruchomienia kredytu lub transzy.
  • W przypadku kredytu indeksowanego kursem waluty obcej kwota raty spłaty obliczona jest według kursu sprzedaży dewiz, obowiązującego w Banku na podstawie obowiązującej w Banku Tabeli Kursów Walut Obcych z dnia spłaty.

Komentarz

Nie ma co niepotrzebnie przedłużać: klauzule przeliczenia walutowego znajdujące się w umowach banku Millenium zostały uznane jako niedozwolone.

Perspektywa dla frankowiczów: dobra

Osoby posiadające kredyty frankowe w Banku Millenium SA mogą w oparciu o te klauzule uzyskać korzystne rozstrzygnięcie sądu. O tym, co to może oznaczać dla kredytobiorców, piszę na końcu artykułu.

 

 

4. Klauzule abuzywne w umowach frankowych: mBank SA

W pierwszym rzędzie należy zauważyć, że klauzule niedozwolone będą dotyczyć tutaj umów kredytu indeksowanego BRE Banku SA (Banku Rozwoju Eksportu), który jest niejako poprzednikiem mBanku.

  • Raty kapitałowo – odsetkowe oraz raty odsetkowe spłacane są w złotych po uprzednim ich przeliczeniu wg kursu sprzedaży CHF z tabeli kursowej BRE Banku SA, obowiązującego na dzień spłaty z godziny 14:50.

Komentarz

Powyższa klauzula jest klauzulą niedozwoloną, co powoduje, że umowa kredytowa może być uznana albo za nieważną w całości, albo za bezskuteczną w zakresie klauzul walutowych.

Perspektywa dla frankowiczów: dobra

Osoby posiadające kredyty frankowe w mBanku / BRE Banku SA mogą w oparciu o tę klauzulę uzyskać korzystne rozstrzygnięcie sądu. Jeśli więc masz tego typu kredyt, to koniecznie spojrzyj na koniec tego wpisu!

 

 

5. Klauzule abuzywne w umowach frankowych: Raiffeisen Bank Internetional AG

Tutaj także mamy podział na 2 banki, które niegdyś były samodzielnymi podmiotami, a obecnie wchodzą w skład Raiffeisen Bank. Jak widać takie fuzje są na naszym rynku bankowym dość często spotykane.

 

Umowa kredytu hipotecznego we frankach: Polbank / EFG Eurobank Ergasias SA oddział w Polsce

Komentarz

Tutaj klauzule abuzywne są wyszczególnione w załączniku nr 1 do umowy kredytowej, nazywanym także Regulaminem. Ten Regulamin kredytu hipotecznego udzielanego przez Polbank EFG mówił o indeksowaniu kwoty kredytu do CHF przez przeliczenie kwoty kredytu wyrażonej w PLN po kursie kupna walut ustalanym w przyszłości przez bank. Potem nastąpić miało przeliczenie tak uzyskanej kwoty indeksacji w CHF po kursie sprzedaży ustalanym w przyszłości w sposób wskazany w regulaminie.

Dodatkowo Polbank zawarł w regulaminie zapis, iż uwzględniana będzie stawka referencyjna LIBOR, określana przez British Banker’s Association. Problem w tym, że wskaźnik ten nie funkcjonuje już od kilku lat. No a skoro tak, to wykonywanie umowy w oparciu o ten wskaźnik jest w praktyce niewykonalne. Niewykonalność ta oznacza z kolei, że umowa kredytowa może (ale nie musi!) tutaj zostać unieważniona w całości.

Perspektywa dla frankowiczów: dobra

Osoby posiadające kredyty frankowe w Polbanku / EFG Eurobanku mogą w oparciu o te klauzule uzyskać korzystne rozstrzygnięcie sądu. Masz taki kredyty? Na końcu tego artykułu dowiesz się o tym, jakie masz możliwości walki o swoje pieniądze!

 

Umowa kredytu hipotecznego we frankach: Raiffeisen Bank Polska SA

  • W przypadku Kredytu udzielanego w walucie obcej CHF/EUR/USD kwota kredytu zostanie wypłacona w złotych według kursu kupna danej waluty zgodnie z obowiązującą w Banku w dniu Uruchomienia Kredytu/Transzy Kredytu Tabelą Kursów walut dla produktów hipotecznych w Raiffeisen Bank Polska Spółka Akcyjna.
  • W przypadku Kredytu udzielonego w CHF/EUR/USD kapitał, odsetki oraz inne zobowiązania z tytułu Kredytu, poza wymienionymi w §3 ust. 1 Umowy wyrażone w walucie obcej spłacane będą w złotych jako równowartość kwoty podanej (w walucie) przeliczonej: wg kursu sprzedaży waluty zgodnie z obowiązującą w Banku w dniu spłaty zobowiązania określonym w harmonogramie, o którym mowa w ust. 1 powyżej. Tabela kursów walut dla produktów hipotecznych w Raiffeisen Bank Polska S.A. w przypadku wpłat dokonywanych przed tym terminem lub w tym terminie.

Komentarz

Klauzule te dawały bankowi możliwość praktycznie dowolnego kształtowania wysokości kursu przy wypłacie oraz spłacie kredytu. Jest to sytuacja bardzo niekorzystna z punktu widzenia kredytobiorcy.

Perspektywa dla frankowiczów: dobra

Osoby posiadające kredyty frankowe w Raiffeisen Bank Polska SA mogą w oparciu o te klauzule uzyskać korzystne rozstrzygnięcie sądu. O tym, co może zrobić w tej sytuacji kredytobiorca, wspominam na końcu tego artykułu.

 

 

6. Klauzule abuzywne w umowach frankowych: Nordea Bank Polska SA

  • W przypadku kredytu denominowanego w walucie obcej, kwota kredytu wypłacana w złotych, zostanie określona poprzez przeliczenie na złote kwoty wyrażonej w walucie, w której kredyt jest denominowany, według kursu kupna tej waluty, zgodnie z Tabelą kursów, obowiązującą w Banku w dniu uruchomienia środków, w momencie dokonania przeliczeń kursowych.
  • W przypadku kredytu denominowanego w walucie obcej, wypłata środków następuje w złotych, w kwocie stanowiącej równowartość wypłacanej kwoty wyrażonej w walucie obcej.
  • W przypadku wypłaty w złotych, kwota transzy po wypłaceniu przeliczana jest przez Bank na walutę, do jakiej kredyt jest indeksowany, według kursu tej waluty, zgodnie z Tabelą kursów obowiązującą w Banku w dniu i w momencie wypłaty środków.
  • W przypadku spłaty kredytów w złotych, spłata następuje w równowartości kwot wyrażonych w walucie obcej, przy czym do przeliczeń wysokości rat kapitałowo – odsetkowych spłacanego kredytu stosuje się kurs sprzedaży danej waluty według Tabeli kursów obowiązującej w Banku w dniu i momencie spłaty.

Komentarz

Jak więc widać, klauzul abuzywnych jest tutaj całkiem sporo. Dodatkowo warto wspomnieć, że Nordea Bank przedstawiał kredytobiorcom frankowym symulację, gdzie wzrost kursów walut był określany na maksymalnie 50%. No a przecież w wielu przypadkach frank szwajcarski po kursie początkowym przy zawieraniu umowy kosztował nieco ponad 2 PLN, podczas gdy kilka lat później skoczył do ponad 4 PLN! Nie trzeba być profesjonalnym matematykiem, aby policzyć, że to jednak o wiele więcej niż wspomniane 50%…

Perspektywa dla frankowiczów: dobra

Osoby posiadające kredyty frankowe w Nordea Bank Polska SA mogą w oparciu o te klauzule uzyskać korzystne rozstrzygnięcie sądu. I także tutaj zapraszam zainteresowanych do zapoznania się z możliwościami odzyskania pieniędzy – znajdziesz to przy końcu wpisu.

 

 

7. Klauzule abuzywne w umowach frankowych: Bank BPH SA / GE Money Bank SA

  • Do wyliczenia kursów kupna/sprzedaży dla kredytów hipotecznych udzielanych przez GE Money Bank S.A. stosuje się kursy złotego do danych walut ogłoszone w tabeli kursów średnich NBP w danym dniu roboczym skorygowane o marże kupna sprzedaży GE Money Banku S.A. *zgodnie z tabelą banku

Komentarz

Klauzula ta jest analogiczna do innej klauzuli wpisanej do rejestru klauzul niedozwolonych – oto jej brzmienie:

Spłaty dokonywane będą przez Kredytobiorcę w złotych, po uprzednim przeliczeniu spłaty wg kursu GE Money Banku S.A. (kursu Banku). Kurs Banku jest to średni kurs złotego w stosunku do waluty kredytu opublikowany w danym dniu w prasie przez NBP, powiększony o zmienną marżę kursową Banku, która w dniu udzielania kredytu wynosi 0,06. Marża kursowa może ulegać zmianom i jest uzależniona od rozpiętości kursów kupna i sprzedaży waluty kredytu na rynku walutowym.

I tutaj warto zaznaczyć, że klauzuli takiej według prawa nie powinno się rozbijać na część odsyłającą do kursów NBP i na część realizowaną zgodnie z fantazją banku. I to jest bardzo dobra wiadomość dla kredytobiorców.

Perspektywa dla frankowiczów: dobra

Osoby posiadające kredyty frankowe w Banku BPH SA / GE Money Banku SA mogą w oparciu o te klauzule uzyskać korzystne rozstrzygnięcie sądu. Jak to zrobić i czego się spodziewać? O tym za już za moment!

 

 

8. Klauzule abuzywne w umowach frankowych: Getin Noble Bank SA

  • Uruchomienie Kredytu następuje w PLN przy jednoczesnym przeliczeniu w dniu wypłaty na walutę wskazaną w Umowie Kredytu zgodnie z kursem kupna dewiz obowiązującym w Banku w dniu uruchomienia.
  • W przypadku kredytu denominowanego kursem waluty obcej Harmonogram Spłat Kredytu jest wyrażany w walucie kredytu. Kwota raty spłaty obliczana jest według kursu sprzedaży dewiz, obowiązującego w Banku na podstawie obowiązującej w Banku Tabeli Kursów z dnia spłaty.

Komentarz

Umowy frankowe zawierane przez Getin Noble Bank są umowami kredytu indeksowanego do CHF. Przyjęte w umowach wyżej wymienione klauzule przeliczania dają podstawy do unieważnienia tych umów lub do uznania jej bezskuteczności jeśli chodzi o klauzule walutowe. Warto też dodać, że aneksy zawierane przy okazji takich umów kredytowych dość często przewidywały doliczenie opłaty za podpisanie aneksu do kwoty kredytu w trybie podwyższenia bieżącego salda kredytowego. Tego typu „akcje” również zostały wpisane do rejestru klauzul niedozwolonych.

Perspektywa dla frankowiczów: dobra

Osoby posiadające kredyty frankowe w Getin Noble Banku SA mogą w oparciu o te klauzule uzyskać korzystne rozstrzygnięcie sądu. Zainteresowanych możliwościami zapraszam kilka akapitów poniżej.

 

 

A co z innymi bankami i udzielanymi przez nie kredytami frankowymi…?

Oczywiście powyższe zestawienie nie przedstawia jeszcze wszystkich przypadków, w których stosowano klauzule niedozwolone przy okazji udzielania kredytów we frankach szwajcarskich! Swoje „za uszami” mają chociażby takie banki, jak:

– Deutsche Bank Polska SA

– BNP Paribas Bank Polska SA

– Fortis Bank Polska SA

– Bank Gospodarki Żywnościowej SA (BGŻ SA)

– Bank Polska Kasa Opieki SA (Pekao SA)

Tak jest, te banki także stosowały w swoich umowach frankowych klauzule abuzywne! A jeśli kogoś interesuje to zagadnienie, to może sprawdzić pełen rejestr klauzul niedozwolonych, prowadzony przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK). W rejestrze tym znajdują się nie tylko umowy przygotowane przez banki, ale również przez inne podmioty.

 

 

Czy frankowicze mogą wygrać starcie bankami i co mogą zyskać?

Pora przejść do bardzo ważnej sekcji, która przybliży Czytelnikom oraz Czytelniczkom możliwości związane w rozpoczęciem sporu z bankiem. Mamy więc kredyt we frankach szwajcarskich i decydujemy się na wstąpienie na wojenną ścieżkę. Co dalej? Jest kilka możliwości.

 

Unieważnienie umowy frankowej w całości

Taki scenariusz jest możliwy wtedy, gdy w umowie frankowej nie została określona kwota w złotówkach, jaką miał otrzymać kredytobiorca. Przykładowy zapis: kwota kredytu to 100 tys. CHF, jednak nie więcej niż 200 tys. PLN. Sformułowanie „nie więcej” nie oznacza jednak konkretnej kwoty! I teraz najprostsza symulacja: jeśli dla podanego przykładu mieliśmy cenę wyjściową franka na poziomie 2 PLN, to przy szybkim wzroście ceny na 2,50 PLN bank teoretycznie powinien wypłacić kredytobiorcy 250 tys. PLN, ale tego oczywiście nie robił tylko wypłacał 200 tys. PLN, zatrzymując „górkę” dla siebie. Oczywiście kredytobiorca musiał przy tym płacić odpowiednio wyższe raty, więc był mocno pokrzywdzony.

Unieważnienie umowy frankowej wchodzi w grę wtedy, gdy umowa ta nie może funkcjonować bez klauzul abuzywnych. Klauzule taki na ogół odnoszą się do tabeli kursów banku, gdzie nie wiadomo do końca jaką kwotę bank powinien wypłacić, gdyż nie można wprowadzić kursu zewnętrznego waluty. Dawało to bankom pole do manipulacji na niekorzyść kredytobiorców, gdyż bank mógł sobie taki kurs wymiany ustalać według własnego widzimisię.

 

 

Sąd unieważnia umowę kredytu frankowego – co dalej?

Jeśli dojdzie do sytuacji, w której umowa frankowa zostanie unieważniona, to konsekwencją tego będzie konieczność rozliczenia się stron. Jest to oczywiście korzystne dla większości frankowiczów, którym bardzo mocno wzrosły raty kredytu, a dług po latach spłacania specjalnie się nie zmniejszył. Przykładowo: ktoś wziął kredyt na 500 tys. PLN, licząc po ówczesnym kursie franka, a po latach okazało się, że jego zadłużenie wzrosło do 1 miliona PLN (odejmując to, co przez lata wpłacił).

Szybka symulacja:

Pan Kowalski pożyczył 500 tys. PLN (licząc po kursie franka z dnia zaciągnięcia kredytu), przez x-lat wpłacił do banku 200 tys. PLN, ale ogólna kwota kredytu do spłaty urosła do 1 miliona PLN. Umowa kredytowa została unieważniona, więc teraz Pan Kowalski będzie musiał oddać bankowi 300 tys. PLN (500 tys. minus już wpłacone 200 tys.) i temat kredytu będzie właściwie zamknięty. Jest to oczywiście bardzo korzystna sytuacja dla tego kredytobiorcy, ponieważ nie musi on oddawać bankowi 1 miliona PLN, liczonego po obecnym kursie CHF!

Na dobrą sprawę największym minusem takiego rozwiązania jest konieczność jednorazowego oddania bankowi większej ilości pieniędzy – ale i tutaj istnieje chociażby możliwość wzięcia kredytu.

 

Czy frankowicze tracą nieruchomości po rozwiązaniu umowy kredytowej?

NIE! Banki nie przejmują w takiej sytuacji mieszkania czy domu kredytobiorcy! Zgodnie z prawem bank ma na nieruchomości zabezpieczenie, które po unieważnieniu umowy po prostu znika. Strony mają jednak obowiązek rozliczyć się z tego, co sobie świadczyły – o tym należy pamiętać. Istnieje jednak wariant, w którym sądy nie zasądzają konieczności zwrotu świadczeń przez obie strony na zasadzie „Ja muszę oddać bankowi całą kwotę kredytu liczoną po początkowym kursie franka, a bank odda mi wszystkie raty spłacone przeze mnie”. O takim wariancie przeczytacie poniżej.

 

 

Sąd unieważnia tylko kluzule abuzywne – reszta umowy pozostaje w mocy

Co dzieje się w takiej sytuacji? Sąd niejako wykreśla z umowy postanowienia odnoszące się do kursów walut i uznaje kredyt jako złotówkowy. Umowa może więc funkcjonować i kredytobiorcy mają spłacić taką kwotę, jaką rzeczywiście otrzymali od banku, ale oprocentowanie powinno być wtedy liczone tak, jak kredytu we frankach. Wiąże się z tym bardzo ważna rzecz, czyli…

Roszczenie o nadpłaty

Jeśli sąd zdecyduje, że umowa frankowa ma być traktowana jako kredyt złotówkowy, to kredytobiorcy może przysługiwać roszczenie od nadpłaty. Dlaczego? Ponieważ przyjmując fikcję, że kredyt jest złotówkowy, musimy również przyjąć, że był złotówkowy od samego początku. Ale uwaga! Oprocentowane i tak powinno być liczone według wskaźnika LIBOR, co oznacza, że raty powinny być o wiele niższe niż te rzeczywiście płacone! I tutaj frankowicze mogą się domagać od banku zwrotu tej nadpłaty, jaka powstała przez lata spłacania kredytu. Jest to oczywiście bardzo dobra wiadomość dla frankowiczów, ale też trzeba pamiętać o jednej rzeczy. O ile bowiem roszczenie przy stwierdzeniu nieważności umowy się nie przedawnia, to roszczenie w przypadku oddania przez bank nadpłat przedawnia się po 6 latach! Oznacza to, że jeśli ktoś spłaca np. kredyt od 12 lat, to nie będzie mógł żądać zwrotu nadpłaty za wszystkie lata, w których płacił raty.

 

 

Jak wygląda w praktyce starcie frankowicza z bankiem?

Pierwszym krokiem może być złożenie reklamacji do banku – argumentujemy to tym, że umowa kredytowa jest dotknięta wadami powodującymi jej nieważność. Oczywiście powinniśmy tutaj zaproponować rozliczenie wzajemne.

Jakie są szanse, że bank uwzględni naszą reklamację?

Na dzień dzisiejszy (pierwszy kwartał 2020 roku) bardzo małe. Banki, przynajmniej póki co, ustosunkowują się do podobnych wezwań negatywnie.

Drugi krok to zawezwanie do próby ugodowej. I uwaga! Jest to istotne zwłaszcza w kontekście wspomnianych przed momentem nadpłat, ponieważ wniosek taki przerywa bieg przedawnienia!

Jakie są szanse, że bank pójdzie tutaj na układ?

Znów niewielkie, niestety. Zwykle odbywa się posiedzenie przed sądem, gdzie strony mogą dojść do ugody, ale przedstawiciele banków wolą jednak walczyć do końca.

No i pozostał nam trzeci krok, czyli klasyczne wytoczenie powództwa. I tutaj frankowicze mają już realne szanse na powodzenie – możliwości otworzył tutaj wspomniany na samym początku wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

 

No i wreszcie bardzo ważna sprawa!

Jeśli potrzebujesz profesjonalnej pomocy w temacie kredytów bankowych, to napisz do mnie na maila: kontakt@bialekolnierzyki.com

Dajemy Tobie gwarancję, że Twoją sprawą zajmą się prawnicy z odpowiednimi uprawnieniami, którzy mają wieloletnie doświadczenie w sporach z instytucjami finansowymi. Ba, znają nawet przeciwnika od wewnątrz – a to szczególnie cenne i potrafi mocno przyspieszyć pewne rzeczy.

 

Uwaga! Ruszyliśmy z nową inicjatywą!

W dniu 23 lipca uruchomiliśmy zapisy na unikalny kurs Skuteczne Zabezpieczenie Nieruchomości! Jest to megaprzydatna porcja wiedzy, którą powinien poznać KAŻDY, kto chce zabezpieczyć swój majątek tak, aby w razie niepowodzenia w biznesie nie stracić owoców swej wieloletniej pracy.

Co znajdziesz w naszym kursie:

  • Zestaw skutecznych rozwiązań opracowanych przez doświadczonych praktyków z branży nieruchomości oraz najlepszych prawników.
  • Forma indywidualnej konsultacji, podczas której możesz zadawać pytania + pełen zestaw informacji w formie pisemnej.
  • Indywidualny Plan Zabezpieczający, ułożony specjalnie dla Ciebie i dostosowany do Twoich potrzeb oraz oczekiwań.

Link do dedykowanej strony z informacjami odnośnie kursu znajdziesz TUTAJ

Zdjęcie ilustrujące wpis jest poglądowe! Osoby, rzeczy lub sytuacje przedstawione na zdjęciu NIE mają bezpośredniego związku z treścią niniejszego wpisu!

 

Jak wypłacić pieniądze ze spółki z o.o. i uniknąć podwójnego opodatkowania

w , ,

Nie ma co ukrywać, szczególnie w ostatnim czasie niektórym osobom przydałoby się nieco więcej pieniędzy w domowym budżecie. Przykładowo mamy jakieś małżeństwo, które prowadzi 2 różne działalności gospodarcze: JDG oraz spółkę z o.o. No i tak się niestety złożyło, że żonę dotknął kryzys – spadek przychodów praktycznie do zera. Przydałoby się więc wyciągnąć nieco więcej pieniędzy ze spółki męża, żeby podreperować rodzinne finanse. Brzmi jak dobry plan, tylko jak to zrobić, aby nie podpaść pod tzw. podwójne opodatkowanie…?

Zanim do tego przejdę, to wspomnę tylko, że tak w ogóle to owe podwójne opodatkowanie jest chyba najczęstszym argumentem przeciwko założeniu spółki z o.o. Tyle, że to trochę problem z tzw. kategorii Yeti: większość się go boi, a w praktyce mało kto się z nim rzeczywiście spotkał. Pocieszające jest to, że z odpowiednim planem biznesowym da się jednak tego uniknąć i korzystać z zysków spółki. Najpierw jednak zahaczmy o podstawy.

 

Czym jest podwójne opodatkowanie w spółce z o.o.?

Spółka z o.o. jest podmiotem posiadającym odrębną od wspólników osobowość prawną, co oznacza, że płaci samodzielnie podatek ze swojego dochodu (CIT). Już po odjęciu CIT właściciele mogą wypłacić sobie zysk w formie dywidendy. Wtedy ma miejsce drugi podatek – tym razem będzie to PIT wspólnika. Co istotne, właściciele spółki z o.o. nie mogą swobodnie wpłacać i wypłacać pieniędzy z konta bankowego spółki, ponieważ dane środki należą do spółki! Zakup żelazka czy tostera przy wykorzystaniu karty firmowej nie będą więc mile widziane przez Panie z urzędu skarbowego – no, chyba, że będą to rzeczy używane w naszej spółce, a nie przeznaczone do tzw. domowego użytku.

Co jest kosztem, a co nim nie jest

Standardowo, by udziałowcy mogli uzyskać środki pieniężne ze spółki z o.o., muszą wypłacić sobie dywidendę, która nie jest kosztem spółki. To wiąże się z zapłaceniem podatku PIT, o czym mowa była wyżej, czyli powstaje nam podwójne opodatkowanie.

A jak wypłacać pieniądze ze spółki z o.o., by uniknąć podwójnego opodatkowania?

Należy postawić na sposoby, które będą dla tej spółki kosztem. Generując spółce koszty zmniejszamy jej podatek dochodowy, ale trzeba pamiętać o ważnej rzeczy:

Wypłata środków musi obyć się w tym samym miesiącu, w którym księgujemy przychód.

Ok, szybkie wprowadzenie mamy już za sobą, więc pora przejść do konkretnych metod – dziś omówię najpopularniejsze warianty.

 

 

1. Wynagrodzenie dla członka zarządu z tytułu powołania

Prawdopodobnie najpowszechniejszy i najprostszy sposób to ustalenie pensji członka zarządu. Zarząd jest organem reprezentującym spółkę na zewnątrz. Wspólnicy mogą ze swojego grona lub spoza niego mianować prezesa lub członka zarządu poprzez uchwałę wspólników powołującą go do pełnienia danej funkcji za wynagrodzeniem. Od takiego wynagrodzenia nie odprowadza się składki ZUS, gdyż powołanie nie jest tytułem do składek jak np. umowa o pracę.

Takie wynagrodzenia członka zarządu stanowi jednocześnie koszt działalności spółki kapitałowej umniejszający jej zysk, a co za tym idzie wielkość ewentualnych środków przeznaczonych na dywidendy.  Wynagrodzenie to będzie dla spółki kosztem, a dla członka zarządu zostanie opodatkowane wedle skali podatkowej stawką 17 lub 32 %. Na tę wyższą skalę „wskoczymy” w 2020 roku po przekroczeniu pułapu 85 528 PLN rocznego dochodu. Choć trochę pocieszający w takim przypadku jest fakt, że 32% stawka nie obejmuje całego dochodu, a jedynie nadwyżkę od wspomnianych 85 tys. PLN – do tego pułapu płacimy 17%.

Ważne pytanie

Ok, a czy jest jakiś pułap miesięcznego wynagrodzenia dla takiego prezesa z powołania, powyżej którego Urząd Skarbowy mógłby się zacząć o coś czepiać? Chodzi np. o sytuację, w której wypłata prezesa pochłaniałaby więcej, niż połowa zysków spółki?

Odpowiedź 

Z analizy art. 15e ustawy o CIT wynika, że wynagrodzenie uzyskane przez członka zarządu z powołania nie jest ograniczone limitem dla spółki.  Limitem kosztów dla spółki z o.o. objęte będzie wynagrodzenie otrzymywane z tytułu kontraktów menadżerskich. Warunkiem zaliczenia takiego wynagrodzenia do kosztów podatkowych jest to, aby z podjętych uchwał w tym zakresie czy regulaminów wewnętrznych, wynikała konieczność wynagrodzenia na rzecz członków zarządu. Ok, a co z ciężarem udowodnienia i udokumentowania tych wydatków? To spółka musi wykazać, że poniosła koszt zasadny w związku z prowadzonymi czynnościami biznesowymi.

Trudno jest wskazać wytyczne dotyczące konkretnych kwot, jakie można wypłacać członkom zarządu spółek w ramach ich wynagrodzenia. Decyduje o tym bowiem kondycja finansowa, wewnętrzna struktura, wielkość danego przedsiębiorstwa, osiągane dochody, rodzaj i charakter spółki oraz branża, w której spółka działa. Do tego dochodzi cały szereg informacji dotyczących członka zarządu, zaczynając od zakresu jego obowiązków, poprzez wykształcenie i doświadczenie zawodowe. Te wszystkie okoliczności będą z pewnością brane pod uwagę, jeśli uprawniony organ kontroli podejmie próbę podważenia wynagrodzenia.

Wszystkie obciążenia i uznania w spółce z o.o. muszą mieć udokumentowaną podstawę prawną, powinny być właściwie zaksięgowane i mogą powstać tylko z tytułu uzyskania przychodów. To bardzo istotny fakt – jakiekolwiek działania finansowe w spółce z o.o. w ostateczności zawsze muszą prowadzić, chociaż w domyśle, do zwiększenia jej majątku.

 

 

2. Wynajem spółce nieruchomości lub ruchomości (np. sprzętu)

Spółka może we własnym imieniu nabywać prawa oraz zaciągać zobowiązania. Możliwe jest więc zarówno dokonywanie transakcji gospodarczych pomiędzy spółką a jej wspólnikiem, jak i przesunięć pomiędzy masą majątkową wspólnika, a masą majątkową spółki.

Mając na uwadze powyższe, można więc zawrzeć taką umowę najmu (ruchomości lub nieruchomości), gdzie wynajmującym będzie członek zarządu, a najemcą spółka. Umowa najmu zawarta zostanie wtedy pomiędzy dwoma odrębnymi uczestnikami obrotu gospodarczego, a w skutek płacenia przez spółkę czynszu będzie dochodzić do przesunięcia majątkowego pomiędzy majątkiem spółki, a majątkiem członka zarządu. Koszt ten będzie więc kosztem rzeczywiście poniesionym. Jeśli spółka będzie wykorzystywać przedmiot najmu do prowadzenia działalności gospodarczej, to koszt będzie związany z przychodami spółki, a tym samym stanowić będzie koszt uzyskania przychodu. W przypadku nieruchomości otrzymywany na podstawie umowy najmu czynsz będzie przychodem z odrębnego źródła niż pozarolnicza działalność gospodarcza, co pozwala opodatkować go w stawką wysokości 8,5% do kwoty 100 000 zł; od nadwyżki ponad tę kwotę ryczałt od przychodów ewidencjonowanych wynosi 12,5% przychodów. Z kolei w przypadku ruchomości (np. samochodu) stawka opodatkowania również  8,5% i dalej 12,5% dla osoby fizycznej, która wynajmuje ruchomość.

W obu przypadkach, to my jako osoby fizyczne płacimy podatek ryczałtowy. Spółka nie płaci żadnego podatku, bo to jest jej koszt. Natomiast na płaszczyźnie wyciągnięcia pieniędzy, środki zostały przeniesione ze spółki do kieszeni prywatnej.

Trzeba przy tym pamiętać, że zgodnie z prawem spółek, w umowie między spółką a członkiem jej zarządu, spółkę powinien reprezentować pełnomocnik. Nawet, jeśli spółka z o.o. jest tzw. jednoosobowa, ewentualnie wtedy możemy zawrzeć taką umowę w formie aktu notarialnego, ale to generuje dodatkowe koszty. Zawsze należy rozróżniać i oddzielać podmiotowość spółki od jej właścicieli i zarządu, nawet jeśli w rzeczywistości wszystkie funkcje pełni jedna osoba. Podpisując dany dokument albo wykonując inną czynność prawną należy wskazać z tytułu pełnienia, której funkcji w danym momencie występujemy.

Ważne pytanie

Ok, a czy istnieje jakiś pułap takiego generowania kosztów? Mam tutaj na myśli stosunek % dochody spółki vs koszty wynajmu. Czy spółka z o.o. mająca dochody na poziomie np. 10 tys. PLN miesięcznie może sobie spokojnie wynająć od wspólnika powierzchnię magazynową / biurową za 5 tys. PLN miesięcznie? Czy nie wzbudzi to jakichś kontrowersji?

Odpowiedź 

Ważne jest, aby takie świadczenia odbywały się na warunkach rynkowych, czyli np. aby czynsz najmu nie odbiegał znacznie od tego, jaki spółka uzyskałaby od osoby niepowiązanej.

 

 

3. Delegacje / diety

Członek zarządu spółki może otrzymywać diety z tytułu podróży służbowych. Przychód z wypłaconych członkowi zarządu diet jest dla niego zwolniony z podatku, a dla spółki zaś stanowi koszt uzyskania przychodu. Warunkiem jest, aby służyły osiągnięciu przychodów lub zachowaniu czy też zabezpieczeniu źródła przychodów.

Do rozliczenia istotne będzie, czy podróż była krajowa, czy zagraniczna oraz dokładne godziny rozpoczęcia oraz zakończenia podróży. Szczegółowe zasady rozliczenia diet uregulowane zostały w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 stycznia 2013 r. w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej. Wskazane tam są również stawki diet wedle poszczególnego kraju, kwoty powyżej nich będą opodatkowane. Trochę tego jest, więc nie będę niepotrzebnie przedłużał tego wpisu – kto będzie chciał, ten sam sprawdzi.

 

 

4. Inne koszty członków zarządu

Członkowie zarządu spółki mają pełne prawo korzystać ze środków spółki, jeśli udokumentowane wydatki stanowią koszt uzyskania przychodu spółki. Przykład: opłaty za kursy językowe i zawodowe prezesa również mogą być uznane za koszt poniesiony przez spółkę. Wyjątek stanowią koszty reprezentacji, które od lat budzą kontrowersje po stronie urzędów skarbowych. Ten szeroki katalog wydatków, które mają za zadanie stworzenie pewnego wizerunku podatnika, stworzenie dobrego obrazu jego firmy, działalności, a w konsekwencji zwiększenie przychodu spółki, nie zawsze może być kosztem spółki. Działania mające na celu pozyskiwanie klientów i kontaktów handlowych przez członka zarządu w całości pokrywane są przez samą spółkę, gdyż są prowadzone w celu uzyskania przychodu. Każdy przejazd samochodem, diety i noclegi będą dla spółki z o.o. kosztem.

Wymienienie jako przykładowych kosztów reprezentacyjnych wydatków na usługi gastronomiczne, zakup żywności oraz napojów (w tym alkoholowych) nie oznacza, iż wydatki te zawsze muszą zostać wyłączone z kosztów uzyskania przychodów. Nie są one kosztami jedynie wówczas, gdy mają charakter reprezentacyjny. Kwalifikacja każdego przypadku powinna być odrębna, uzależniona od jego okoliczności

Ważne pytanie

Czy często spotykaną praktyką urzędników skarbowych jest drobiazgowa kontrola tego typu wydatków w firmie? Przykładowo: czy wystarczy sama faktura wystawiona przez restaurację, do której zaprosiliśmy kontrahenta, czy lepiej jest mieć do tego np. korespondencję mailową potwierdzającą dzień i godzinę spotkania?

Odpowiedź 

W razie kontroli US, obowiązkiem spółki będzie wykazanie związku przyczynowo-skutkowego między poniesieniem tych wydatków, a uzyskaniem przychodu, a także zasadności takich wydatków. Dlatego im więcej dowodów, tym lepiej (w razie niespodziewanej kontroli).

Ważne, by cel spotkania był stricte firmowy i dotyczył przykładowo omówienia szczegółów współpracy. Wówczas taki wydatek zasadniczo można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu.

 

A gdyby tak ciąg dalszy…?

Dzisiejszy materiał zawiera dość podstawową wiedzę, ale daje przegląd możliwych rozwiązań. Szersze opracowanie tego zagadnienia być może pojawi się w kursie Białych Kołnierzyków – jeśli będzie zainteresowanie tą konkretną tematyką. W każdym razie kurs ten zamierzamy odpalić już wkrótce, a tymczasem zachęcam do zapisywania się na nasz newsletter, w którym będziemy Tobie przesyłać ekskluzywne materiały dotyczące praktycznego zastosowania prawa w naszej rzeczywistości gospodarczej. Za darmo i bez zobowiązań! Link do zapisów: ➡️ kliknij

 

Zdjęcie ilustrujące wpis jest poglądowe! Osoby, rzeczy lub sytuacje przedstawione na zdjęciu NIE mają bezpośredniego związku z treścią niniejszego wpisu!

Złoto i mafia VAT na celowniku skarbówki, czyli walka o zwroty VAT-u

w , , , ,

O kontrowersyjnych akcjach KAS związanych ze wstrzymywaniem zwrotów VAT pisałem już na tym blogu niejednokrotnie. Dziś natomiast chciałbym Wam zaprezentować konkretny case, który pokazuje, jak trudno jest przedsiębiorcy wyjść obronną ręką ze starcia z aparatem skarbowym. Cała historia rozpoczęła się w roku 2013, ale trwa do dziś i najprawdopodobniej będzie trwać jeszcze kilka lat (tak, podobne sprawy ciągną się niestety latami).

 

„Złota” mafia VAT

Pewnego pięknego dnia do firmy Gold sp. z o.o. (nazwa zmieniona) oraz do 4 innych firm handlujących metalami kolorowymi przychodzą urzędnicy skarbowi i stawiają przedsiębiorcom bardzo poważne zarzuty: uczestnictwo w karuzeli VAT obracającej granulatem złota. Kwota strat, jakie miał tutaj ponieść Skarb Państwa, została oszacowana łącznie na kilka milionów PLN – tyle właśnie, zdaniem urzędników, miały wynosić nienależne zwroty podatku VAT wypłacone przez US w wyniku przedstawienia faktur dokumentujących nieistniejące zdarzenia gospodarcze. Beneficjentem miała być także spółka Gold, która takie zwroty otrzymała.

Jak miał wyglądać przestępczy schemat VAT

Urzędnicy skarbowi doszli do wniosku, że firmy A oraz B, które dostarczały granulat złota do spółki Gold i go fakturowały, nie mogły być rzeczywistymi dostawcami. Dostawcą miał być rzekomo ktoś inny, bliżej nieokreślony. Uznano, że dostawcy Gold sp. z o.o. (czyli wspomniane firmy A i B) nie mogli dysponować towarem, ponieważ na wcześniejszych etapach obrotu, to jest u poddostawców, miał występować obrót pustymi fakturami. No i ci poddostawcy, czyli firmy dostarczające granulat firmom A i B, mieli uczestniczyć w mechanizmie oszustwa podatkowego i towaru faktycznie nie posiadali – a jedynie go fakturowali. Problemem według funkcjonariuszy skarbowych było to, że dostawcy granulatu do Gold sp. z o. o. nie wykazali innych, wiarygodnych źródeł legalnego nabycia tego towaru. No a to w świetle obowiązujących przepisów prawa oznaczało, że firmy te nie były właścicielem tego towaru, ani jego samoistnym posiadaczem, nie mogły więc rozporządzać nim jak właściciel dokonując skutecznego wykonania umowy sprzedaży w postaci przeniesienia własności na rzecz zbywającego.

To ostatnie zdanie było dość rozbudowane, więc teraz je uproszczę: skarbówka uznała, że A i B wystawiały puste faktury, które umożliwiły spółce Gold wystąpienie o nienależny zwrot VAT-u z tytuły eksportu tego granulatu poza granice Polski. W każdym razie efekt był taki, że Urząd Celno-Skarbowy wydał decyzję o zmniejszeniu kwot podatku VAT naliczonego do zwrotu – przykładowo za jeden miesiąc zwrot „spadł” z blisko 180 tys. PLN na niecałe 400 PLN.

 

Prokuratura i ABW kontra mafia VAT

Równolegle z działaniami urzędników skarbowych oddział Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego we Wrocławiu, pod nadzorem Prokuratury Okręgowej w Legnicy i w związku z zawiadomieniem złożonym przez Dyrektora Urzędu Skarbowego we Wrocławiu, prowadził śledztwo w sprawie spółki Gold oraz jej dostawców i poddostawców. Jego przedmiotem miały być transakcje granulatem złota i srebra pomiędzy tymi firmami obejmujące lata 2011 – 2013, a szacowana kwota uszczupleń podatku VAT wynosiła tam ponad 9 milionów PLN.

Co ustaliły ABW i prokuratura

Zacznę od tego, że śledztwo, które przeprowadziły Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz legnicka prokuratura, było zakrojone na dość szeroką skalę. W jego ramach przesłuchano ponad 150 świadków oraz zapoznano się z aktami innych postępowań przygotowawczych prowadzonych min. przez prokuratury okręgowe z Bydgoszczy, Gliwic czy Katowic. Do tego doszły materiały z postępowań kontrolnych i decyzji wydanych przez organy skarbowe oraz rozmaite analizy, dane z banków i tak dalej. Efekt? Umorzenie śledztwa. ⬇️ 

 

 

Co było powodem umorzenia śledztwa w sprawie spółki Gold?

Brak danych dostatecznie uzasadniających podejrzenie popełnienia czynu. Co prawda w toku śledztwa ustalono, że grupa przestępcza wyłudzająca VAT na granulatach złota i srebra rzeczywiście istniała i że poddostawcy spółki Gold byli znikającymi podatnikami, ale… Ale nie uzyskano dowodów na to, aby istniały jakieś powiązania przestępcze pomiędzy spółką Gold, a jej poddostawcami. Nie udowodniono także, aby szefostwo wspomnianej przed chwilą spółki wiedziało o tym przestępczym procederze. ⬇️ ⬇️ 

 

 

Oczywiście organowi kontroli skarbowej nie spodobało się takie postanowienie. Co więc zrobił…? Złożył zażalenie. Do akcji wkroczył wtedy Sąd Rejonowy w Legnicy, który jednak podzielił stanowisko prokuratury i wskazał, że analiza zgromadzonego materiału dowodowego doprowadziła do prawidłowych wniosków. ⬇️ 

 

 

 

Prokuratura masakruje skarbówkę

W tym momencie trzeba wspomnieć, że prokuratura w pewnych kwestiach wręcz „zmasakrowała” ustalenia funkcjonariuszy skarbowych. Teoretycznie powinno to być dość istotne dla przebiegu całej sprawy, a w praktyce… Nie wyprzedzajmy jednak faktów – na początek kilka ciekawych ustaleń prokuratury + mój komentarz.

Skarbówka nie uznaje wyników śledztwa przeprowadzonego przez organy ścigania

Zacznę od tego, że Urząd Kontroli Skarbowej twierdził, iż ABW spartaczyło swoją robotą i nie ustaliło rzeczywistego mechanizmu przestępstwa. Stanowiska tego nie potwierdziła ani prokuratura, ani sąd – zresztą przesłuchanie ponad 150 świadków i przeanalizowanie dokumentacji z wielu różnych spraw trudno nazwać brakiem chęci do rozwiązania sprawy. ⬇️ 

 

 

Dobór dowodów pod z góry założoną tezę

Kolejna sprawa to wybiórcze podchodzenie urzędników skarbowych do dowodów – nawiasem mówiąc dość częste w przypadku postępowań związanych ze wstrzymywaniem zwrotów VAT. Przykładowo z protokołów z czynności wglądu w dokumenty zgromadzone przez ABW we Wrocławiu wynika, że inspektor kontroli skarbowej ograniczył swoje czynności sprawdzające jedynie do przejrzenia faktur. Reszty ustaleń sprawdzać mu się nie chciało lub uznał, że nie ma takiej potrzeby.

Sprzeczne rozstrzygnięcia organów skarbowych

Następna rzecz, którą prokuratura wytknęła organom skarbowym w opisywanej sprawie, to niejednolite rozstrzygnięcia. Mówiąc w skrócie skarbówka przyjmowała różne schematy działania kontrahentów, a co gorsza także różne kierunki rozstrzygnięcia. Przykład? Zdaniem organów skarbowych kontrolerzy ustalili ponad wszelką wątpliwość, że dostawcy firmy Gold nie dysponowali granulatem złota, a z drugiej strony prowadzącym śledztwo zarzucono, że nie ustalili źródeł pochodzenia granulatu. No to był w końcu ten granulat, czy go nie było…? Oto jest pytanie! Ale, ale – to jeszcze nie koniec! Klasyczne samozaoranie skarbówki mieliśmy chociażby w takiej oto kwestii: US oparł swoją decyzję dotyczącą zmniejszenia zwrotów VAT-u na hipotezie, że faktury dostawców do spółki Gold nie odzwierciedlały prawdziwego zdarzenia, ponieważ dostawa granulatu złota podobno nie miała miejsca. Ci sami urzędnicy jednak nie kwestionowali już odsprzedaży granulatu przez spółkę Gold do zagranicznego kontrahenta, co było podstawą wystąpienia o zwrot podatku VAT. A skąd Gold sp. z o.o. miała niby wziąć ów granulat? Tego też nie ustalono. ⬇️ 

 

 

 

Podejście organów skarbowych do podatnika na przykładzie spółki Gold

W tym miejscu chciałbym się na chwilę zatrzymać… Ok, może źle to określiłem – nie tyle zatrzymać, co zaprezentować podejście organów skarbowych do podatnika oskarżonego o udział w przestępczym schemacie VAT. Wspomniałem już wcześniej o wybiórczym podejściu do kwestii dowodowych – po prostu funkcjonariusze US dobierali dowody pod przyjętą z góry tezę, ignorując jednocześnie ustalenia śledczych, które przemawiały na korzyść podatnika.

Kto może handlować granulatem złota, aby nie wydawało się to podejrzane?

Skarbówce wydało się także podejrzane, że Gold sp. z o.o. oprócz złota handluje także złomem. Takie podejście powstało zapewne dlatego, że ogólnie handel metalami w tamtym okresie był mocno narażony na nieprawidłowości. Tyle, że idąc tokiem rozumowania organów skarbowych, niebezpiecznie zbliżamy się do granic absurdu. No bo kto niby miał handlować granulatem złota i srebra, jak nie firma sprzedająca metale – może producent jogurtów czy hurtownia papiernicza…? Czy w ich przypadku handel złotem byłby mniej podejrzany niż dla firmy zajmującej się na co dzień obrotem metalami?

Zeznania świadków oraz domniemana inscenizacja dostawy

Ok, następna rzecz. Świadkowie potwierdzają, że granulat złota był dostarczony do spółki Gold oraz jeszcze do innej spółki. W zeznaniach tych świadków możemy znaleźć min.:

  • okoliczności nawiązania współpracy pomiędzy firmami,
  • sposób dostawy towaru oraz dokonywania płatności,
  • weryfikację faktur VAT z ilością faktycznie dostarczonego granulatu,
  • miejsce dostawy i fakt ważenia granulatu w siedzibach firm uczestniczących w transakcji (Gold i jej dostawcy),
  • opisy samochodów, którymi transportowano granulat.

Dodać należy, że zeznania te były spójne i zostały uznane przez śledczych za wiarygodne oraz korespondujące z pozostałymi dowodami w sprawie.

Co dalej…

Wątpliwości nie budził też sam fakt dostawy granulatu do zagranicznego kontrahenta – i bynajmniej nie jakiegoś znikającego podatnika! Odbiorcą była jedna z najbardziej renomowanych czeskich spółek akcyjnych, handlująca metalami kolorowymi już od XIX wieku. Spółka ta prowadziła również dokumentację odbioru granulatu złota od Gold sp. z o.o. oraz badała ten granulat pod kątem jego zgodności z deklarowaną jakością.

Ale, ale – to jeszcze nie koniec!

Jednym z dowodów był zapis z monitoringu, który zarejestrował przebieg zakupu granulatu przez Gold sp. z o.o. od dostawcy. Dodam jeszcze, że daty tych dostaw zgadzały się z terminami ujętymi na fakturach VAT dokumentujących transakcje kwestionowane przez skarbówkę.

Ok, jak do tych dowodów podeszła skarbówka?

Część zignorowała, część uznała za mało znaczące, a jeszcze inne obróciła przeciwko podatnikowi. Przykładowo nagranie z monitoringu zostało uznane przez skarbowców jako inscenizacja mająca za zadanie uprawdopodobnić dokonanie dostawy. No cóż…

 

Granulat złota – źródło reDollar.com

 

Ceny granulatu złota na celowniku skarbówki

Kontrolerzy skarbowi „wyłożyli się” także przy ustalaniu cen granulatu. Oto bowiem jednym z argumentów, jakie według skarbowców przemawiały za istnieniem przestępczego schematu, były podejrzanie niskie ceny zakupu złota przez spółkę Gold. Założenie urzędników było proste: skoro ktoś sprzedaje zbyt tanio, to znaczy, że naprawdę zarabia na podatku VAT, a nie na marży. Założenie takie generalnie pasuje do karuzel VAT, ale diabeł tkwi w szczegółach, jak to zwykle bywa.

Oto bowiem prokuratura stwierdziła, że urzędnicy skarbowy podeszli do wątku cenowego niewłaściwie i przyjęli założenia, które wcale nie musiały się spełnić w rzeczywistym obrocie. Przykłady poniżej:

  1. Granulat złota był w przeważającej części w stałej cenie wyrażonej w walucie polskiej, która to cena była ustalana na konkretny dzień (tzw. fix price). Tymczasem urzędnicy za cenę właściwą przyjęli ceny na LBMA (londyńska giełda kruszców) z dnia późniejszej dostawy. W sytuacji, gdy ceny złota rosły w danym okresie, mieliśmy więc tutaj pewne odchylenie pomiędzy założeniami urzędników, a realiami transakcji.
  2. Granulat kupowany przez Gold sp. z o.o. nie mieścił się w próbie 99,99% – właściwa klasyfikacja to próby w zakresie 99,9% – 99,97%. Różnica pozornie niewielka, ale… Ale oznacza to, że był to towar pozaklasowy i jako taki nie mógł być sprzedawany na LBMA, czyli londyńskiej giełdzie kruszców, z tzw. premią za wysoką jakość. Możliwe więc było kupienie na rynku takiego granulatu w cenie o 10 – 12% niższej niż granulatu mieszczącego się w próbie 99,99%. Tymczasem kontrolerzy skarbowi nie wzięli pod uwagę podobnych zależności i przyjęli cenę jak dla towaru najwyższej jakości – stąd rzeczywiste ceny zakupu wydały im się podejrzane, choć w rzeczywistości wcale takimi nie były.
  3. Zgodnie z ustaleniami prokuratury, urzędnicy skarbowi w sposób pobieżny podeszli dotyczących np. kosztów rafinacji granulatu (2-3% wartości materiału), zmienności cen na rynkach, czy zmienności cen walut. Te błędy, w połączeniu z różnicą w jakości, dawały urzędnikom zaburzony obraz transakcji. ⬇️ 

 

 

Właściwa klasyfikacja niektórych towarów – problem systemowy…?

Przy okazji: jeśli ktoś uważa, że podobne historie z błędami w wycenie towarów należą do rzadkości, to muszę go rozczarować. Przykład z innej branży, jaki opisywałem już na blogu (link), a tutaj wklejam fragment tamtego opisu:

No i wreszcie doszliśmy do naszych celników, którzy, niestety, niejednokrotnie sami mają trudności z odpowiednią klasyfikacją takich olejów. Cały problem jest na poziomie systemowym i już pokrótce przedstawiam, jak to wygląda w praktyce.

Otóż Izba Celna może oczywiście przeprowadzić badania olejów celem sprawdzenia, czy czasem nie „walą jej w rogi”. Urzędnicy pobierają więc próbkę i wysyłają do swojego laboratorium, w którym Pani laborantka dokładnie i wedle odpowiedniej procedury tę próbkę bada. Po wykonaniu owego badania wyniki wędrują na biurko urzędnika i tutaj zaczynają się niejednokrotnie „cyrki”, ponieważ taki urzędnik nie jest chemikiem i nie potrafi odpowiednio zinterpretować tychże wyników – po prostu bierze wzory, porównuje i autorytarnie stwierdza, czy dany olej jest ok w świetle przepisów, czy też nie jest. To o tyle bez sensu, że w zasadzie każdy olej jest inny i każdy posiada „własny odcisk palca” czyli zestaw unikalnych cech – w zasadzie można to interpretować tak, że żaden nie jest w 100% w porządku i można go zakwestionować pod kątem podatkowym (do pewnego stopnia, oczywiście).

Do pewnego momentu wiele firm miało poważne kłopoty, bowiem Izba Celna przedstawiała w sądzie takie wyniki badań zinterpretowane przez urzędników nie będących ekspertami, twierdząc przy tym, że mamy do czynienia z oszustwem, a sądy niejako z automatu przesądzały o „winie” przedsiębiorców, no bo przecież badania… Działo się tak mimo tego, że podobne dowody oparte o interpretacje urzędników „celnego” mogły być podważone praktycznie przez każdego chemika.

Tak było do czasu, aż jeden sprytny adwokat odwrócił sytuację w bardzo prosty sposób, a mianowicie na podstawie prawa o domniemaniu niewinności zażądał od Urzędu Celnego udowodnienia tego, że olej powinien mieć inny kod, niż przyznany – niby oczywiste, ale jakoś wcześniej nikomu to nie wychodziło. Do tej pory Urząd tylko negował zgodność ze wzorem, ale na dobrą sprawę nic nie udowadniał. No i wtedy właśnie wyszła niekompetencja urzędników, którzy również w innych sprawach zaczęli się na tej podstawie „wysypywać”, gdyż okazało się, że tak naprawdę się na tym nie znają i nie wiedzą, jak udowodnić oszustwo. Sędzia przyznał więc rację pozwanej firmie. Inni adwokaci dowiedzieli się o tym orzeczeniu i przyjęli podobną taktykę, a kolejne sądy też zaczęły orzekać na niekorzyść celników, choć oczywiście nie zawsze, bo w Polsce nie ma prawa precedensów.

 

Moment na małe podsumowanie

Czyli tak: prokuratura umarza śledztwo, ABW uznaje, że nie ma wystarczających dowodów, aby „przybić” spółce Gold udział w karuzeli VAT. Dodatkowo prezes wspomnianej spółki zamawia ekspertyzy u uznanych specjalistów ds. podatku VAT, które mówią, że:

  • podatnika można pozbawić prawa do odliczenia podatku od wartości dodanej dopiero po udowodnieniu, że podatnik był oszustem, ewentualnie wiedział lub powinien wiedzieć, iż jego kontrahent jest oszustem (a ten warunek nie został dostatecznie udowodniony przez funkcjonariuszy skarbowych!),
  • organy podatkowe nie mogą w sposób generalny wymagać, by podatnik zamierzający skorzystać z prawa do odliczenia VAT-u badał, czy podmioty działające na wcześniejszych etapach obrotu nie dopuszczają się nieprawidłowości lub przestępstwa, albo wymagać od podatnika, żeby posiadał potwierdzające to dokumenty.

No a ten granulat, którego według skarbówki mogło nie być – skąd się wziął…? Według prokuratury mógł być dostarczony chociażby z takich krajów, jak Rosja, Łotwa, Ukraina oraz Włochy. Prawdopodobnie został więc sprowadzony do Polski, przeszedł przez ręce znikających podatników na pierwszym lub drugim etapie obrotu, trafiając później do firm, które dostarczyły go spółce Gold.

Teoretycznie więc wszystko wskazuje na to, że skarbówka po przegranej bitwie powinna zweryfikować swoje stanowisko i odstąpić od naliczania VAT-u spółce Gold. Czy tak się stało w rzeczywistości…?

 

KAS nie składa broni

Co by nie mówić o skarbówce, to jednak na ogół walczą oni do końca – nawet, jak dostaną prawdziwy łomot na argumenty. Tak też i było w opisywanym dziś przypadku. Urząd Skarbowy złożył zażalenie na umorzenie śledztwa prowadzonego w sprawie spółki Gold przez prokuraturę (śledztwo to umorzono 31 grudnia 2015 roku). Sąd jednak nie przychylił się do wniosku skarbowców.

Najważniejsza rzecz: nie dopuścić do przedawnienia!

W zaistniałej sytuacji Dyrektor Izby Skarbowej we Wrocławiu wysłał tzw. ponaglajkę do legnickiego Ośrodka Zamiejscowego Urzędu Kontroli Skarbowej we Wrocławiu. W ponaglajce tej wprost zasugerowano, że w sprawie spółki Gold należy rozważyć podjęcie czynności zmierzające do zawieszenia lub przerwania biegu terminu przedawnienia rozliczenia VAT-u, co stałoby się wraz z końcem 2016 roku. Powód? Skomplikowany charakter sprawy. I nic to, że prokuratura i ABW już wcześniej umorzyły śledztwa – urzędnicy w tym przypadku uznali, że wiedzą lepiej i co zrobisz, jak nic nie zrobisz… ⬇️ 

 

 

Wynik starcia Skarbówka VS Podatnik: 2:0

W grudniu 2016 roku w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym we Wrocławiu zapadł wyrok w opisywanej dziś sprawie. Wyrok niekorzystny dla Gold sp. z o.o., na który z inicjatywy prezesa spółki wniesiono skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego.

W międzyczasie jeszcze Dolnośląski Urząd Celno – Skarbowy we Wrocławiu w 2017 roku wydał postanowienie o zawieszeniu śledztwa. Zawieszeniu, a nie umorzeniu, co jest istotną różnicą.

No i wreszcie mamy rok 2018, rozprawa w NSA (przypominam, że została wniesiona kasacja przez prezesa). Także i tutaj rozstrzygnięcie było niekorzystne dla spółki Gold. Skład sędziowski uznał, że organy skarbowe jednak miały rację pozbawiając Gold sp. z o.o. prawa do odliczenia podatku VAT z faktur za zakup granulatu. Czy słusznie…? Nie mnie oceniać wyrok NSA, jednak trzeba mieć świadomość, że nie zawsze takie wyroki zapadają po długich analizach materiału dowodowego – pokrótce przedstawiłem to w jednym z moich niedawnych wpisów p.t. Koronawirus kontra VAT

Ciekawostki dla koneserów przestępczości VAT-owskiej

Tak czy inaczej z samego uzasadnienia wyroku można wyczytać kilka interesujących rzeczy, jak chociażby sposób działania sprawców na niższych poziomach obrotu – cytuję:

Ponadto we wszystkich wskazanych podmiotach stwierdzono podobny schemat przepływu środków pieniężnych i rodzaj dokonywanych operacji na rachunkach bankowych. Podmioty te otrzymywały przelewy środków z rachunków firmy XXX tytułem częściowych zapłat za faktury w kwotach jednorazowych poniżej limitu rejestracji przez bank (poniżej równowartości 15 tys. Euro). Otrzymane środki były następnie wypłacane przez właścicieli w gotówce tego samego lub następnego dnia po zaksięgowaniu ich na rachunkach. Podmioty te nie zatrudniały pracowników, nie posiadały urządzeń pomiarowych ani samochodów do transportu.

Cóż, mogę tutaj dodać, że był to dość charakterystyczny schemat, szczególnie dla mniejszych karuzel VAT-owskich.

 

Rok 2020 – walka o VAT za granulat złota nadal trwa!

Mimo porażek przed polskim wymiarem sprawiedliwości, prezes spółki Gold nie poddał się i w kwietniu 2019 roku złożył do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka skargę przeciwko Polsce. Cel: uzyskanie wyroku pilotażowego, który w przyszłości mógłby pomóc polskim przedsiębiorcom w starciach z administracją skarbową. Przewidywany termin rozstrzygnięcia sprawy: prawdopodobnie rok 2025 (choć kto wie, czy nie potrwa to dłużej ze względu na pandemię koronawirusa).

Tak więc widzicie, że walka z aparatem skarbowym może przypominać kopanie się z koniem – tutaj akurat kopanina owa trwała od 2013 roku, kiedy to urzędnicy zaczęli kwestionować zasadność zwrotów na rzecz spółki Gold. Wyrok ETPC zapadnie zaś +- po 12 latach, a dojście do niego kosztować będzie masę czasu i nerwów ze strony oskarżonych. No i pieniądze – przykładowo sam zwrot kosztów postępowania kasacyjnego, jakie poniósł prezes spółki z o.o., wyniosły ponad 10 tys. PLN. A gdzie tutaj jeszcze honoraria dla prawników… W każdym razie chyba jedynie prawnicy mogą być zadowoleni z takiego poziomu skomplikowania i rozległości spraw o VAT, bo daje im to dobre pole do zarobku (zwłaszcza przy wyższych kwotach). I taką oto konkluzją zakończę dzisiejszy wpis – każdemu, kto przeczytał do końca, szczerze gratuluję, bo nie było to łatwe zadanie.

Chociaż moment…

Skoro dotarłeś / dotarłaś aż tutaj, to znaczy, że naprawdę interesuje Ciebie tematyka związana z VAT-em lub też z przestępczością gospodarczą w ogóle. Co prawda zapowiadanej przeze mnie książki o VAT-owcach na moment tworzenia tego wpisu jeszcze nie wydałem, ale być może zechcesz wziąć pod uwagę inną opcję. Jest nią zapisanie się na nasz newsletter, dzięki któremu będziesz otrzymywać na bieżąco ciekawe informacje związane z praktycznym zastosowaniem prawa w biznesie. Jak to zrobić? Wystarczy kliknąć ➡️ tutaj

Zdjęcie ilustrujące wpis jest poglądowe! Osoby, rzeczy lub sytuacje przedstawione na zdjęciu NIE mają bezpośredniego związku z treścią niniejszego wpisu!